Od 2024 r. w ramach projektu Matecznik Wielkopolski przyglądamy się wewnętrznym procedurom szpitalnym i oceniamy je pod kątem zgodności z prawami pacjenta. Pod lupę bierzemy następujące dokumenty:
- Regulamin organizacyjny – każdy szpital musi mieć taki dokument, najczęściej można go znaleźć na stronach BIPu.
- Wewnętrzne procedury dotyczące postępowania z kobietą w okresie okołoporodowym – o te dokumenty prosimy drogą dostępu do informacji publicznej. Czasami otrzymujemy jedną procedurą dotyczącą łagodzenia bólu porodowego (wymaganą zgodnie ze Standardem), czasami także inne dokumenty dotyczące komunikacji, nacięcia krocza, postępowania przy poronieniu.
- Informacje zawarte na stronie internetowej szpitala pod kątem użyteczności dla pacjenta – prawa pacjenta, możliwość złożenia skargi, inne przydatne informacje.
Po uzyskaniu kompletu procedur analizujemy je pod kątem zgodności z następującymi dokumentami:
- Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008 r. (dalej: Ustawa)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. (dalej: Standard)
- Aktualne wyniki badań naukowych, opracowania, interpretacje i inne.
Nasze uwagi i sugestie wysyłamy dyrekcji szpitali z intencją dostosowania procedur szpitalnych do obowiązującego prawa, tak by zapewniały one jak najlepszą opiekę kobietom w okresie okołoporodowym.
Do tej pory przeanalizowałyśmy następujące placówki.
1. Grodzisk Wielkopolski
Po przeanalizowaniu dokumentów z SP ZOZ w Grodzisku Wielkopolskim, wysłałyśmy pismo z uwagi. Były to m.in.:
- Sugestie co do doszczegółowienia niektórych zapisów, np.:
- sposobu składania i rozpatrywania skarg,
- dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, która nie powinna być ograniczana czasowo,
- definicji ochrony krocza,
- wydawanie dokumentacji medycznej – pierwsze wydanie za dany okres jest bezpłatne.
- Sugestie zmiany niezgodnych z prawem zapisów, np. zapis w Regulaminie o nieudzielaniu informacji o stanie zdrowia pacjenta przez telefon.
(pdf. 197kb)
2. Gniezno
Do Szpitala Pomnik Chrztu Polski w Gnieźnie wysłałyśmy pismo z niewielką liczbą uwag. Dotyczyły one:
- Doprecyzowania kwestii takich jak:
- dodatkowa opieka pielęgnacyjna,
- rozszerzenie listy niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu.
- Niezgodności zapisów z Ustawą lub zaleceniami:
- zapis o ograniczeniu obecności osób bliskich z uwagi na możliwości organizacyjne podmiotu jest niezgodny z Ustawą,
- zakaz spożywania posiłków przy porodach niskiego ryzyka jest niezgodny z rekomendacjami.
- Zwróciłyśmy też uwagę na przejrzystość strony internetowej szpitala.
(pdf. 255kb)
W kwietniu 2025 r. wysłałyśmy zapytanie do placówki, czy nasze sugestie zostały przez nich uwzględnione i otrzymałyśmy odpowiedź:
- zmieniono zapisy regulaminu,
- dopisano kilka elementów w procedurze o łagodzeniu bólu porodowego,
- wyjaśniono kwestię jedzenia podczas porodu (dozwolone są lekkostrawne posiłki).
Jednocześnie podziękowano nam za merytoryczne uwagi i wyrażono chęć dalszej współpracy.
(pdf. 343kb)
3. Konin
Uwagi wysłane do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Koninie dotyczyły m.in.:
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- pierwsze wydanie dokumentacji medycznej za dany okres jest bezpłatne,
- uzupełnienie informacji na stronie internetowej i w Regulaminie o dodatkowej opiece pielęgnacyjnej,
- dodanie informacji o sposobie i trybie składania skarg na stronie internetowej.
- Niezgodność z prawem:
- ograniczanie obecności osób bliskich ze względu na możliwości organizacyjne placówki jest niezgodne z Ustawą,
- ograniczenie wieku osób odwiedzających pacjentów nie znajduje potwierdzenia w zapisach prawa.
- Brak jest zapisu o monitorowaniu wskaźników opieki okołoporodowej oraz o ocenie satysfakcji kobiet objętych opieką.
(pdf. 290kb)
20 czerwca 2025 r. otrzymałyśmy odpowiedź z placówki, w której odniesiono się do wszystkich naszych uwag. Część została uznana za niezasadne, z częścią się zgodzono, planując aktualizację niektórych dokumentów.
- Dokument o zgodzie na znieczulenie zewnątrzoponowe zostanie przeformułowany, by nie sugerować, że jest to najlepsza metoda łagodzenia bólu porodowego.
- Uzupełniono informacje na stronie internetowej placówki o sposób rozpatrywania skarg.
- Wyjaśniono nam, że znieczulenie miejscowe przy szyciu krocza dokonywane jest w szpitalu jedynie przez lekarza, a nie położną.
- Nie zgodzono się z naszą uwagą, że zwracanie się per “Ty” do rodzącej w oficjalnych dokumentach jest nieadekwatne.
- Otrzymałyśmy informację, iż Regulamin sprawowania dodatkowej opieki pielęgnacyjnej jest w trakcie aktualizacji.
- Otrzymałyśmy Regulamin dla osób towarzyszących przy porodzie, o który prosiłyśmy.
(pdf. 337kb)
4. Ostrów Wielkopolski
Ze szpitala SP ZOZ w Ostrowie otrzymałyśmy wiele wewnętrznych procedur (w tym wzór planu porodu), po analizie których wysłałyśmy pismo z uwagami. Dotyczyły one m.in.:
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- uzupełnienie procedury o temat spożywania posiłków przez rodzącą,
- sugestie zmiany planu porodu, gdyż jego forma, która jest oparta na odpowiedzi “tak/nie” często jest nieadekwatna i zbytnio upraszczająca zagadnienie,
- dodanie, że wśród osób które mogą przekazywać informacje o stanie zdrowia pacjentów są także położne i pielęgniarki,
- uzupełnienie strony internetowej placówki o adres mailowy, na który pacjenci mogą wysyłać skargi.
- Niezgodność z prawem:
- ograniczanie obecności osób bliskich ze względu na możliwości organizacyjne placówki jest niezgodne z Ustawą,
- ograniczenie wieku osób odwiedzających pacjentów nie znajduje potwierdzenia w zapisach prawa,
- ograniczenie możliwości odwiedzin noworodka jedynie przez jego rodziców jest niezgodne z Ustawą.
- Brak jest zapisu o monitorowaniu wskaźników opieki okołoporodowej oraz o ocenie satysfakcji kobiet objętych opieką.
(pdf. 319kb)
Szpital odpowiedział, że przyjrzy się uwagom i już zaczyna wprowadzać pewne zmiany.
5. Leszno
Po analizie dokumentów Wojewódzkiego Szpitala Wielospecjalizacyjnego wysłałyśmy do placówki pismo z uwagami. Dotyczyły one m.in.:
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- uzupełnienie Regulaminu o sposób i tryb reagowania na skargi pacjentów,
- uzupełnienie informacji na stronie internetowej szpitala, iż pierwsze wydanie dokumentacji medycznej za dany okres jest bezpłatne.
- Niezgodność z prawem:
- ograniczenie wieku osób odwiedzających pacjentów nie znajduje potwierdzenia w zapisach prawa,
- ograniczenie możliwości udzielania informacji o stanie zdrowia dziecka do lekarzy może ograniczyć prawa pacjenta do informacji.
- Zwróciłyśmy też uwagę na przejrzystość strony internetowej szpitala.
(pdf. 252kb)
Po kolejnym piśmie do szpitala otrzymałyśmy wiadomość, iż nasze uwagi do regulaminu zostaną uwzględnione (m.in. przekazywanie informacji o stanie zdrowia pacjentów nie tylko przez personel lekarski), podobnie jak sugestie dotyczące strony internetowej.
(pdf. 211kb)
6. Szamotuły
Ze szpitala SP ZOZ w Szamotułach otrzymałyśmy komplet procedur wewnętrznych (ze wzorem planu porodu), po analizie których wysłałyśmy pismo z uwagami. Dotyczyły one m.in.:
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- doszczegółowienie informacji w Regulaminie o Pełnomocniku ds. Pacjentów
- uzupełnienie procedury o temat spożywania posiłków przez rodzącą przy porodach niskiego ryzyka,
- uzupełnienie definicji osoby sprawującej opiekę w Regulaminie,
- sugestie zmiany planu porodu, gdyż sformułowanie niektórych zdań jest nieadekwatne i może wprowadzać w błąd.
- Sugestia uzupełnienia strony internetowej placówki o następujące informacje:
- sposób i tryb składania skarg,
- prawa pacjenta i Pełnomocniku ds. Praw Pacjenta w szpitalu,
- sugerowane godziny odwiedzin i dodatkowa opieka pielęgnacyjna,
- informacja, że pierwsze wydanie dokumentacji medycznej za dany okres jest bezpłatne.
- Brak jest zapisu o monitorowaniu wskaźników opieki okołoporodowej oraz o ocenie satysfakcji kobiet objętych opieką.
(pdf. 256kb)
Otrzymałyśmy odpowiedź od Dyrektora placówki z podziękowaniami i docenieniem naszej pracy.
(pdf. 202kB)
7. Piła
Ze Szpitala Specjalistycznego w Pile otrzymałyśmy komplet procedur wewnętrznych, po analizie których wysłałyśmy pismo z uwagami. Dotyczyły one m.in.:
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- uzupełnienie procedury o temat spożywania posiłków przez rodzącą przy porodach niskiego ryzyka,
- poprawa procedury o ochronie krocza i nietraktowanie samoistnego pęknięcia jako błędu medycznego,
- uzupełnienie Regulaminu o tryb i sposób rozpatrywania skarg.
- Strona internetowa placówki jest wzorcowa, bardzo przejrzysta i nie wniosłyśmy uwag co do jej zawartości.
- Brak jest zapisu o monitorowaniu wskaźników opieki okołoporodowej oraz o ocenie satysfakcji kobiet objętych opieką.
(pdf. 271kb)
8. Środa Wielkopolska
Kolejnym szpitalem, którego procedury wewnętrzne przeanalizowałyśmy był Szpital Średzki Serca Jezusowego w Środzie Wielkopolskiej. Nie wniosłyśmy dużej liczby uwag, a dotyczyły one m.in.:
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- uzupełnienie procedury o temat spożywania posiłków przez rodzącą przy porodach niskiego ryzyka,
- uzupełnienie procedury o stosowanie znieczulenia zewnątrzoponowego,
- dodanie w Regulaminie i na stronie internetowej dokładniejszych informacji o sposobach składania skarg i trybie ich rozpatrywania.
- Zwróciłyśmy uwagę na potrzebę uaktualnienia niektórych informacji ze względu na wejście w życie nowego Standardu opieki okołoporodowej, który na dzień dokonywania analizy – znajdował się w konsultacjach publicznych.
(pdf. 258kb)
9. Słupca
Z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Słupcy otrzymałyśmy aż 12 dokumentów – regulamin, wewnętrzne procedury, plan porodu oraz zgody, które pacjentki otrzymują do podpisania przy przyjęciu do porodu. Wysłałyśmy pismo z naszymi licznymi uwagami, które dotyczyły m.in.:
- Niezgodności z prawem:
- kosztem dodatkowej opieki pielęgnacyjnej nie można obciążać pacjentów w przypadku dzieci i osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
- niedopuszczalne jest stosowanie zgód blankietowych, a takie pojawiały się na dokumentach, które otrzymują kobiety przy przyjęciu do szpitala.
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- uzupełnienie procedury o temat spożywania posiłków przez rodzącą przy porodach niskiego ryzyka,
- uzupełnienie procedury o kwestię ochrony krocza – co rozumie się pod tym zwrotem,
- dodanie na stronie internetowej dokładniejszych informacji o sposobach składania skarg i trybie ich rozpatrywania.
- Zwróciłyśmy uwagę na potrzebę przebudowania wzoru planu porodu, który zawiera zapisy Standardu, które nie są kwestią wyboru kobiety, tylko zawsze powinny być jej zapewnione, a także zapisy niezgodne z prawem.
Poprosiłyśmy o odpowiedź na nasze uwagi. Zależy nam, by kobieta przyjmowana do porodu otrzymywała do podpisu dokumenty, które są zgodne z najnowszą wiedzą medyczną, nie wprowadzają w błąd i nie straszą.
(pdf. 366kb)
2 kwietnia otrzymałyśmy odpowiedź z placówki, w której wskazano wprowadzone sugerowane przez nas zmiany:
- Zmieniono część wewnętrznych procedur.
- Wprowadzono zmiany na stronie internetowej.
- Trwają prace nad zmianą Regulaminu organizacyjnego.
(pdf. 186kb)
Poprosiłyśmy o zmienione dokumenty. Wprowadzono wiele modyfikacji, m.in.:
- W procedurze o opiece nad kobietą w porodzie dodano zapis, że powinna być ona zachęcana do jedzenia i picia.
- Dodano również informację, że nacięcia krocza nie stosuje się rutynowo u pierworódek ani w przypadku ryzyka pęknięcia.
- Stworzono osobny dokument dla rodzących dotyczący wskazań do nacięcia krocza, ryzyk związanych z tą procedurą, ale także z informacją, jak wygląda poród z ochroną krocza (może wystąpić samoistne pęknięcie).
- Poprawiono plan porodu.
10. Śrem
Kolejna placówka, od której otrzymałyśmy dużo – bo aż 15 dokumentów do przeanalizowania. Najwięcej czasu poświęciłyśmy dokumentom, które otrzymuje kobieta rodząca przy przyjęciu do szpitala. Wysłałyśmy pismo z naszymi licznymi uwagami, które dotyczyły m.in.:
- Niezgodności z prawem:
- nie można ograniczać dodatkowej opieki pielęgnacyjnej – Ustawa nie przewiduje takich przypadków,
- niedopuszczalne jest stosowanie zgód blankietowych, a takie pojawiały się na dokumentach, które otrzymują kobiety przy przyjęciu do szpitala,
- w dokumentach znalazły się nieprawdziwe z aktualną wiedzą medyczną teorie, np. fakt, że brak nacięcia krocza zwiększa ryzyko jego pęknięć III i IV stopnia.
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- uzupełnienie procedur o informowanie kobiet o możliwości korzystania ze wsparcia położnej POZ,
- dokładniejsze opisanie różnych metod łagodzenia bólu dostępnych w szpitalu, zarówno w procedurach, jak i na stronie internetowej,
- dodanie na stronie internetowej dokładniejszych informacji o sposobach składania skarg i trybie ich rozpatrywania.
- Zwróciłyśmy uwagę na potrzebę przebudowania wzoru planu porodu, który zawiera zapisy będące złotym standardem postępowania przy porodzie (np. przecięcie pępowiny po ustaniu tętnienia) i podaje je w formie wyboru (tak/ nie). Zawiera także zapisy, które mogą wprowadzać w błąd, np. pytanie czy kobieta woli mieć ochronione krocze, gdzie obowiązkiem personelu medycznego jest unikania nacięcia krocza i nie trzeba o to pytać.
Poprosiłyśmy o odpowiedź na nasze uwagi w ciągu 30 dni. Uważamy, że dokumenty, które otrzymuje kobieta do podpisania przy przyjęciu do szpitala wymagają pilnej zmiany.
(pdf. 357kb)
11. Międzychód
Analizując dokumenty z SP ZOZ w Międzychodzie nie miałyśmy dużo uwag. Dotyczyły one m.in.:
- Niezgodności z prawem:
- nie można ograniczać dodatkowej opieki pielęgnacyjnej – Ustawa nie przewiduje takich przypadków,
- obecności osób bliskich nie można ograniczać ze względów organizacyjnych czy porządkowych.
- Doprecyzowania niektórych kwestii:
- dodanie na stronie internetowej informacji o sposobach składania skarg i trybie ich rozpatrywania,
- dokładniejsze opisanie różnych metod łagodzenia bólu porodowego dostępnych w szpitalu.
- Zwróciłyśmy uwagę na potrzebę przebudowania wzoru planu porodu, który zawiera zapisy będące złotym standardem postępowania przy porodzie (np. 2 godzinny nieprzerwany kontakt skóra do skóry) i podaje je w formie wyboru (tak/ nie).
Poprosiłyśmy o odpowiedź na nasze uwagi w ciągu 30 dni.
(pdf. 322kb)
Otrzymałyśmy wzruszającą odpowiedź ze szpitala z podziękowaniem za motywację do dalszego rozwoju. W dniu 24 kwietnia 2025 r. odwiedziłyśmy placówkę.
(pdf. 564kb)
12. Szpital Wojewódzki w Poznaniu
Z placówki otrzymałyśmy aż 16 procedur i innych dokumentów do analizy. Nasze uwagi dotyczyły m.in.:
- Niezgodności z prawem:
- ograniczenia kontaktu z bliskimi ze względów organizacyjnych – Ustawa nie przewiduje takich przypadków,
- używanie zgód blankietowych w dokumencie o objęciu noworodka opieką w szpitalu.
- Braku następujących kwestii w procedurach:
- jedzenie podczas porodu – temat nie był poruszony, a w porodach niskiego ryzyka jedzenie przez rodzącą powinno być umożliwione,
- ochrona krocza – temat też nie został opisany w żadnej procedurze, a jest to placówka z drugim najwyższych odsetkiem nacięć krocza w Wielkopolsce (dane za 2024 r.),
- postępowanie z kobietami po poronieniach i stratach.
Poprosiłyśmy o odpowiedź na uwagi w ciągu 30 dni.
(pdf. 3Mb)
13. Wojewódzki Szpital Zespolony w Kaliszu
Nasze uwagi do wewnętrznych dokumentów Wojewódzkiego Szpitala w Kaliszu dotyczyły m.in.:
- Niezgodności z prawem i stanem wiedzy medycznej:
- używanie zgód blankietowych,
- umieszczanie informacji o niemożliwości jedzenia podczas porodu – przy porodach niskiego ryzyka powinno umożliwić się rodzącej spożywanie posiłków.
- Braku tematu ochrony krocza w procedurach – szpital w Kaliszu to placówka z najwyższym odsetkiem nacięć krocza w Wielkopolsce (dane za 2024 r.). Jest to obszar, który wymaga analizy i być może stosownych procedur.
- Zwróciłyśmy uwagę na potrzebę przebudowania wzoru planu porodu, który zawiera zapisy będące złotym standardem postępowania przy porodzie (np. 2 godzinny nieprzerwany kontakt skóra do skóry) i podaje je w formie wyboru (tak/ nie).
Poprosiłyśmy o odpowiedź na uwagi w ciągu 30 dni.
(pdf. 342kb)
Otrzymałyśmy odpowiedź szpitalu, w której to podziękowano nam za wysłane uwagi, uzasadniono niewprowadzenie niektórych z nich i wskazano, gdzie nastąpiły zmiany. Otrzymałyśmy także poprawione dokumenty:
- W zgodzie na znieczulenie zewnątrzoponowe usunięto zapisy dotyczące zgód na rozszerzenie zakresu zalecanych procedur medycznych.
- W procedurze o opiece nad kobietami w sytuacjach szczególnych dopisano, iż w miarę możliwości umieszcza się kobietę w sali jednoosobowej.
- W procedurze dotyczącej łagodzenia bólu porodowego dopisano opioidy, których brakowało w poprzedniej wersji.
- Poinformowano nas o planowanych zmianach strony internetowej placówki.
(pdf. 392kb)
14. Szpital Powiatowy w Jarocinie Sp. z o.o.
Miałyśmy dość dużo uwag do dokumentów szpitalnych, zwłaszcza do zgód blankietowych i wzoru planu porodu. Uwagi dotyczyły:
- Niezgodności z prawem i stanem wiedzy medycznej:
- używanie zgód blankietowych,
- umieszczanie błędnych wskazań do nacięcia krocza i straszenie kobiet nieprawdziwymi konsekwencjami wynikającymi z odmowy tej procedury.
- Nieporuszenie tematu jedzenie podczas porodu. Przy porodach niskiego ryzyka powinno się umożliwić kobiecie rodzącej spożywanie posiłków.
- Zwróciłyśmy uwagę na potrzebę przebudowania wzoru planu porodu, który zawiera zapisy będące prawem każdej pacjentki (np. bycie informowaną i traktowaną z szacunkiem) i podaje je w formie wyboru (tak/ nie).
(pdf. 363kb)
24 czerwca 2025 r. szpital odpowiedział, że jest w trakcie wprowadzania zmian, uwzględnili wszystkie nasze uwagi, a poprawione dokumenty doślą w najbliższym czasie.
15. Szpital Miejski im. Franciszka Raszei w Poznaniu
Ze Szpitala Miejskiego w Poznaniu otrzymałyśmy aż 12 dokumentów do analizy, w tym zgody, które zobowiązana jest podpisać kobieta przyjmowana do porodu. Nasze uwagi w dużej części dotyczyły właśnie tej dokumentacji.
- Używanie zgód blankietowych przy przyjęciu do porodu – są one niezgodne z prawem i nie zwalniają personelu medycznego z obowiązku uzyskiwania zgody przed każdą czynnością medyczną. Zgody dotyczyły m.in.:
- nacięcia krocza,
- porodu zabiegowego,
- badania przez pochwę,
- położenia na łóżku szpitalnym.
- Sugerowanie w dokumentacji, jak powinna zachowywać się osoba towarzysząca, łącznie z zapisem, iż przy szyciu krocza czy użyciu vacuum – powinna opuścić salę.
- Niezgodny z prawem zapis, iż w przypadku niepodpisania zgód blankietowych należy rozważyć poród w innej placówce.
- Nieporuszenie tematu jedzenie podczas porodu. Przy porodach niskiego ryzyka powinno się umożliwić kobiecie rodzącej spożywanie posiłków.
- Zwróciłyśmy uwagę na małą zakładkę “Dla pacjenta” na stronie internetowej placówki, którą warto uzupełnić o kilka informacji.
(pdf. 392kb)