Podaruj nam 1,5%

KRS0000639450 1,5%

Mamy Prawo do zwolnienia lekarskiego

Opublikowano: 15 listopada 2020

 

PRACA W CIĄŻY – SZCZEGÓLNE WARUNKI

Kobieta w ciąży może pracować zawodowo przez cały okres ciąży aż do porodu, jeśli tylko jej stan zdrowia na to pozwala oraz jeśli praca, którą wykonuje nie zalicza się do prac, które mogą mieć niekorzystny wpływ na zdrowie i przebieg ciąży [art. 176 kodeksu pracy]. Lista prac wzbronionych jest określona w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią z dnia 3 kwietnia 2017 roku.

W każdym zakładzie pracy jako załącznik do regulaminu pracy winno być przygotowane zestawienie prac, które faktycznie są w danym zakładzie pracy wykonywane a są wzbronione kobietom w ciąży. Takie prace to m.in. prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów, prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym, prace w narażeniu na hałas lub drgania, prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz oraz promieniowania jonizującego, prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych czy prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi.

Warto zwrócić uwagę, że wśród zabronionych prac znajdują się, np:

  • ręczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 3 kg;
  • ręczne przenoszenie pod górę przedmiotów przy pracy stałej oraz przedmiotów o masie przekraczającej 1 kg przy pracy dorywczej;
  • prace w pozycji wymuszonej;
  • prace w pozycji stojącej łącznie ponad 3 godziny w czasie zmiany roboczej, przy czym czas spędzony w pozycji stojącej nie może jednorazowo przekraczać 15 minut, po którym to czasie powinna nastąpić 15-minutowa przerwa;
  • prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi – w łącznym czasie przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy.

Dodatkowo, kobiet w ciąży nie wolno bezwzględnie zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, zaś wszelkie delegacje poza stałe miejsce pracy a także praca w systemie przerywanego czasu pracy wymaga każdorazowo zgody wyrażonej przez ciężarną.

W sytuacji, gdy ciężarna wykonuje normalnie którąś ze wzbronionych prac – wówczas pracodawca musi oddelegować ją do innej pracy odpowiadającej jej umiejętnościom z zachowaniem poprzedniego wynagrodzenia albo zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy przy zachowaniu wynagrodzenia.

 

KOBIETA W CIĄŻY – ZWOLNIENIE OD PRACY

Ciężarnej pracownicy pracodawca jest obowiązany udzielać zwolnień od pracy na wszystkie zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia i nie mogą być pokrywane urlopem wypoczynkowym [art. 185 § 2 kodeksu pracy].

Kiedy ciąża nie przebiega książkowo, kiedy lekarz stwierdza, że kobieta nie powinna ze względu na zagrożoną ciążę pracować – wówczas wystawia jej zwolnienie lekarskie.

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Pracodawca również nie może wypowiedzieć umowy o pracę ciężarnej pracownicy ze względu na jej nieobecność w pracy wynikającą z niezdolności do pracy [czyli na mocy art. 53 kodeksu pracy].

W normalnej sytuacji zwolnienie lekarskie powoduje wypłatę wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego w wysokości 80% średniego miesięcznego wynagrodzenia pracownika, ale ciężarnej pracownicy przysługuje za cały okres przebywania na zwolnieniu 100% średniomiesięcznego wynagrodzenia. Istotnym jest, aby zwrócić uwagę, czy na zwolnieniu lekarskim jest zamieszczony kod literowy B, gdyż brak tego kodu skutkuje obniżeniem wysokości zasiłku do 80%. Również warto, żeby pracownica dostarczyła pracodawcy zaświadczenie potwierdzające stan ciąży, gdyż od tej chwili będzie mogła egzekwować wszelkie swoje prawa jako ciężarna.

Aby wyliczyć podstawę zasiłku chorobowego, zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 992) należy wziąć pod uwagę pełne 12 miesięcy poprzedzające okres zwolnienia lekarskiego, zaś gdy dana pracownica była zatrudniona krócej wówczas zalicza się pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia. Do podstawy wymiaru zasiłku nie liczymy wynagrodzenia uzyskanego u poprzedniego pracodawcy. Do podstawy zasiłku chorobowego zalicza się nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, lecz także wszystkie premie, dodatki czy nagrody, od których były odprowadzane składki na ubezpieczenie chorobowe, np. premia uznaniowa, miesięczna, kwartalna, roczna, wynagrodzenie za czas urlopu, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, ekwiwalent za pracę w nocy. W bardziej skomplikowanych sytuacjach warto skonsultować się z kadrową lub informacją ZUS.

Podczas pierwszych 33 dni niezdolności do pracy z powodu choroby pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez pracodawcę. Od 34 dnia choroby pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego pokrywanego ze składki na ubezpieczenie chorobowe przez ZUS, a wypłacane przez ZUS bezpośrednio albo przez pracodawcę [w zależności od wielkości pracodawcy].

Na każdym zwolnieniu od wykonywania pracy lekarz wskazuje czy w trakcie zwolnienia chora musi bezwzględnie leżeć [i wówczas powinna się do tego stosować], czy może chodzić [co oznacza, że możliwe jest wychodzenia z domu]. Zasadniczo przez cały okres trwania zwolnienia lekarskiego chora ciężarna powinna przebywać w domu lub mieć wytłumaczenie na każde wyjście na wypadek kontroli z ZUS [np. wizyta u lekarza, w sklepie, jeśli może chodzić lub nawet na spacerze, jeśli jest to wskazane przez lekarza]. W sytuacji, gdyby chora ciężarna chciała wyjechać na dłużej, wówczas powinna zgłosić w ZUS czasową zmianę miejsca pobytu.

Jeśli pracownica jest zdolna do pracy przez cały okres ciąży oraz wykonuje pracę, która nie jest na liście prac wzbronionych ciężarnym – wówczas nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracowała aż do dnia porodu i w takiej sytuacji dzień porodu jest pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego. Taka ciężarna może też wykorzystać część urlopu macierzyńskiego [6 tygodni] przed przewidywaną datą porodu. W takiej sytuacji należy złożyć wniosek u pracodawcy wraz z zaświadczeniem od lekarza o przewidywanym terminie porodu.

Zdarza się, że lekarz nie wystawia zwolnienia lekarskiego po terminie porodu, tylko kieruje do szpitala. Lekarz ma prawo nie wystawić zwolnienia po terminie porodu, jeśli uzna, że ciężarna jest w pełni zdolna do wykonywania pracy. Lekarz nie ma prawa wymusić na ciężarnej rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego po przewidywanym terminie porodu a przed faktycznym porodem. W takiej sytuacji należy od lekarza alternatywnie zażądać zaświadczenia o zdolności ciężarnej podjęcia pracy od kolejnego dnia po dniu, w którym kończy się zwolnienie. Oczywiście warto w tym dość trudnym momencie, tuż przed rozwiązaniem, nie narażać się na dodatkowe stresy i omówić z lekarzem sprawę jeszcze wcześniej, aby znać jego stanowisko. Zwolnienie można uzyskać również od lekarza-internisty albo rzeczywiście skorzystać z urlopu macierzyńskiego przed terminem porodu.

 

OJCIEC DZIECKA

Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy z dnia 15 maja 1996 roku pracodawca ma obowiązek zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący 2 dni w przypadku urodzenia się dziecka. Za ten czas pracownikowi- ojcu przysługuje wynagrodzenie.

Dodatkowo, jeśli rodzice mają starsze dziecko, które nie uczęszcza do przedszkola ani żłobka i matka opiekuje się tym dzieckiem na co dzień – wówczas ojcu przysługuje zasiłek opiekuńczy w wysokości 80% wynagrodzenia. Należy złożyć wówczas odpowiedni wniosek [Z-15A], do którego należy załączyć zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku osobie, która na stałe opiekuje się dzieckiem, że taka osoba jest chora, leczy się w szpitalu lub w innej placówce albo z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem. Takie zaświadczenie może wystawić lekarz pierwszego kontaktu lub ginekolog prowadzący ciążę albo szpital. Co więcej – całkowicie uzasadnionym wydaje się, że takie zaświadczenie może wystawić lekarz na cały lub przynajmniej większą część okresu połogu. Jest to jednak oceniane w każdym przypadku osobno. Rodzic ma 60 dni rocznie zasiłku opiekuńczego na dzieci chore i zdrowe.

Jeśli rodzi się pierwsze dziecko, wówczas ojciec może wziąć opiekę nad chorym dorosłym członkiem rodziny [14 dni], a również – jeśli tylko lekarz uzna to za zasadne – może próbować otrzymać zaświadczenie o niezdolności matki do opieki nad nowonarodzonym dzieckiem i otrzymać zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko na zasadach opisanych powyżej.

Zasiłek opiekuńczy do 14 dni można otrzymać na chorego członka rodziny, czyli małżonka, rodzica, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem, że w czasie, kiedy się nim opiekujesz, jesteś z nim we wspólnym gospodarstwie domowym. W takim wypadku lekarz osoby chorej musi wypisać odpowiednie zwolnienie. Zasiłek opiekuńczy można otrzymać również na dzieci własne lub dzieci małżonka, dzieci przysposobione, dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie (np. w ramach rodziny zastępczej).

Ojcu dziecka przysługuje również urlop ojcowski w wymiarze 2 tygodni, a także część urlopu macierzyńskiego i urlop rodzicielski, który rodzice mogą podzielić pomiędzy siebie i istnieje możliwość, aby wykorzystywali go jednocześnie.


Agata Dawidowska

radczyni prawna

www.kancelaria-dawidowska.pl


Źródła:

  • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
  • Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy z dnia 15 maja 1996 r.


Dołącz do naszej Watahy i wspieraj Kobiety razem z nami!

70zł

umożliwia nam monitoring jednego szpitala

Wpłacam
180zł

zapewniasz 1 kobiecie godzinę porady psychologicznej

Wpłacam
280zł

zapewnisz 1 kobiecie pomoc prawną w napisaniu skargi

Wpłacam
Dziękujemy za każdą pomoc!

Anna Furmaniuk 694 750 395
Alicja Nowaczyk 660 715 059

Siedziba:
ul. Jabłoniowa 9/1
60-185 Skórzewo

Fundacja Matecznik
KRS: 0000639450
Regon: 365551757
NIP: 7811933806

Numer konta:
30 1600 1462 1837 1383 1000 0001
Tytuł przelewu:
Darowizna na cele statutowe