Porody w liczbach w Wielkopolsce

Na stronie ezdrowie.gov.pl publikowane są dane dotyczące opieki okołoporodowej. Zawierają one nie tylko liczby dotyczące urodzeń, które same w sobie są już ciekawe, ale też statystyki na temat:

• cięć cesarskich,
• nacięć krocza,
• porodów zabiegowych,
• znieczulenia zewnątrzoponowego.

Dane podzielone są na miesiące i placówki, dają więc duże możliwości do analizy porównawczej. Okres którego dotyczą to lata od 2010 r. do I półrocza 2025 r. Przyjrzymy się dokładniej wybranym liczbom.

LICZBA URODZEŃ

Liczba porodów w Polsce spada – jest to temat bardzo gorący w ostatnich latach. Gdy przyjrzymy się liczbom od 2010 r., stały spadek urodzeń z okresu na okres zauważalny jest od 2018 roku. Poniżej znajdują się tabele z liczbą porodów dla Polski oraz Wielkopolski. Widać na nich, że nasze województwo nie odstaje od średniej ogólnopolskiej. Gdyby porównać dane z roku 2024 versus 2010, to spadek liczby porodów wynosi 39,5% dla Polski i 39,4% dla Wielkopolski. Jest to ciekawa informacja, biorąc pod uwagę zamykające się u nas porodówki, których w ciągu zaledwie kilku lat ubyło już 9 – więcej niż w większości pozostałych województw.

LICZBA URODZEŃ W WIELKOPOLSKICH SZPITALACH

Tabela poniżej przedstawia liczbę porodów w podziale na konkretne placówki w województwie wielkopolskim. Przedstawiamy dane z roku 2010, z roku ubiegłego jako dana porównawcza za pełne 12 miesięcy oraz urodzenia w pierwszej połowie 2025 r.

Tendencja malejąca widoczna jest niemal we wszystkich szpitalach (wyjątkiem jest Środa Wielkopolska oraz Międzychód), w niektórych – spadek jest ledwo widoczny, np. Szpital św. Rodziny w Poznaniu. Różnice we wpływie spadającej dzietności na liczbę urodzeń w danym miejscu można upatrywać w działaniach podejmowanych przez same szpitale. Placówki dostosowują sale do porodów naturalnych, oferują wiele metod łagodzenia bólu, wpuszczają osoby bliskie na sale operacyjne, zaczynają stosować kangurowanie na sali operacyjnej. To wszystko sprawia, że kobiety decydują się na poród w dokładnie wybranej przez siebie placówce, a nie tej, która znajduje się najbliżej.

DANE PROCENTOWE

Ważnymi wskaźnikami opieki okołoporodowej są odsetek cięć cesarskich, nacięć krocza oraz stosowanego znieczulenia zewnątrzoponowego. Wszystkie 3 kategorie danych zmieniły się istotnie na przestrzeni analizowanych lat. Poniżej przedstawiamy je dla całej Polski jako punkt odniesienia dla województwa wielkopolskiego.

CIĘCIA CESARSKIE

Odsetek cięć cesarskich gwałtownie wzrasta na przestrzeni analizowanych lat i nadal nie widzimy tendencji spadkowej, pomimo podejmowania tego tematu w dyskursie zarówno wśród środowisk medycznych, jak i politycznych. Wielkopolska na tle danych ogólnopolskich za I półrocze 2025 r. wypada lepiej – w naszym województwie odsetek cięć cesarskich wyniósł 44,2% w porównaniu do 48,3% dla Polski.

Ciekawym aspektem jest różnica w odsetku operacyjnego zakończenia porodu pomiędzy poszczególnymi placówkami. I nie jest to do końca związane z referencyjnością szpitala. Możemy także spojrzeć, jak ten procent zmienił się na przestrzeni analizowanych lat. Jest kilka placówek, które zmniejszyły udział cięć w porodach ogółem (Trzcianka i Leszno), a są takie, które zwiększyły je ponad dwukrotnie.

Ciężko jest wysnuwać powody zaistniałej sytuacji, gdyż wskazań do cięcia cesarskiego jest bardzo dużo. Do niedawna jedno cięcie cesarskie było traktowane jako mocne wskazanie do kolejnej operacji, a obecnie odchodzi się od tej praktyki. Warto jednak zastanowić się, dlaczego w niektórych szpitalach powiatowych o I stopniu referencyjności jest tak dużo operacji. Więcej niż na największej wielkopolskiej porodówce (GPSK UM przy ul. Polnej w Poznaniu), która z wynikiem 45,5% plasuje się w połowie całego zestawienia.

Poniżej znajduje się tabela, w której szpitale przedstawione są w kolejności od najmniejszego odsetka cięć cesarskich w I półroczu 2025 r.

NACIĘCIE KROCZA

Jest to kolejna dana, którą łatwo porównywać pomiędzy placówkami na przestrzeni lat. Spojrzenie na dane sprzed kilkunastu lat robi naprawdę duże wrażenie i dobitnie wskazuje, że kiedyś była to po prostu rutynowa procedura, a nie interwencja medyczna stosowana jedynie ze wskazań.

Wielkopolskie dane przedstawiają się gorzej niż ogólnopolskie – w I półroczu 2025 r. odsetek nacięć krocza wyniósł u nas 40,7% w porównaniu do 30,8% w całej Polsce.

Przyjrzenie się poszczególnym placówkom i danym za 2010 i 2025 r. przynosi ciekawe konkluzje. W niemal wszystkich placówkach zanotowano istotny spadek odsetka epizjotomii. Niechlubnym wyjątkiem jest szpital w Międzychodzie. Widzimy, iż niektóre szpitale kładą większy nacisk na ochronę krocza przed nacięciem, gdyż tak znaczne różnice w wynikach nie wynikają z innej budowy ciała kobiet w poszczególnych wielkopolskich powiatach. Wiemy, że znaczne spadki nacięć wynikają ze zmiany podejścia, wspierania fizjologii, zaufania kobiecie i przyzwolenia na samoistne pęknięcia. Mamy nadzieję, że część szpitali będzie inspirować się miejscami takimi jak Ostrzeszów, Leszno czy Krotoszyn, w których odsetek epizjotomii nie przekracza 25%.

Poniżej tabela z odsetkiem nacięć krocza w Polsce w kolejności od szpitali z najniższymi wartościami za bieżący rok.

ZNIECZULENIE ZEWNĄTRZPONOWE

W przypadku znieczulenia zewnątrzoponowego do porodu siłami natury przedstawiamy dane z roku 2022, gdyż do tego czasu odsetek tej formy znieczulenia wynosił w Wielkopolsce niemal zero. Dopiero nagłośnienie sprawy i wprowadzone zachęty finansowe dla szpitali spowodowały wzrost z 0,24% w roku 2022 przez 6,9% w 2024 do 12,45% w pierwszym półroczu 2025 r. Nadal jest to liczba dużo niższa niż średnia w Polsce, która w tym roku wyniosła 26,2%.

W tabeli przedstawione są placówki w kolejności od tych stosujących znieczulenie w największym procencie. Niestety, w połowie miejsc tej formy analgezji nadal nie ma w ogóle.

Założenia do tabeli:

1. Dane liczbowe pochodzą z strony https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/monitorowanie/porody-opieka-okoloporodowa [dostęp 13.11.2025 r.]
2. Dane dotyczące liczby porodów nie są tożsame z liczbą urodzonych dzieci.
3. Liczba nacięć krocza stanowi sumę danych „Liczba porodów samoistnych z nacięciem krocza” oraz „Liczba porodów zabiegowych”
4. Dane dotyczące znieczulenia zewnątrzoponowego dotyczą każdej analgezji regionalnej przy porodzie siłami natury (także znieczulenia podpajęczynówkowego).
5. Dane procentowe stanowią wyliczenie własne.
6. Nazwy szpitali zostały skrócone lub uproszczone dla lepszej edycji tabel.
7. Wiersz “pozostałe placówki” w tabeli odnosi się do oddziałów porodowych, które w ostatnich latach zostały zamknięte lub zawieszono ich działalność, m.in. Złotów, Jarocin, Wągrowiec, Grodzisk Wlkp., Turek, Rawicz, Nowy Tomyśl.