Zwróciłyśmy się z prośbą do Ministerstwa Zdrowia o interpretację przepisów prawa dotyczącą kwestii:
- obecności osoby bliskiej przy pacjencie
- przekazywania osobie bliskiej informacji o stanie zdrowia pacjenta.
Nasze pytania dotyczyły przypadku, gdy osobą bliską dla pacjenta jest osoba małoletnia. Czy młoda osoba w wieku 16. lub 17. lat może być ze swoim rodzicem w szpitalu albo ze swoją mamą przy porodzie?
Czy osoba taka może zostać upoważniona do przekazywania jej informacji o stanie zdrowia swoich krewnych?
Takie pytania skierowałyśmy do Ministerstwa.
pdf. 207kb
5 lipca 2024 r. otrzymałyśmy odpowiedź z Departamentu Dialogu Społecznego, w której szczegółowo przeanalizowano 2 pytania postawione przez nas.
UPOWAŻNIENIE OSOBY MAŁOLETNIEJ DO UZYSKIWANIA INFORMACJI O STANIE ZDROWIA PACJENTA
Prawo nie określa, w jakim wieku może być osoba, którą pacjent upoważnia do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia.
To pacjent sam decyduje o zakresie uprawnień osób bliskich. Przepisy prawne chronią i zabezpieczają przede wszystkim interesy pacjenta. W odpowiedzi nie napisano jasno, że pacjenci mają możliwość upoważniania także małoletnich bliskich do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia. Jednak, w naszym rozumieniu przepisów prawa oraz samej odpowiedzi, jeśli pacjent wyrazi taką wolę – powinna być ona uszanowana.
OSOBY MAŁOLETNIE JAKO OSOBY TOWARZYSZĄCE PACJENTOM
Prawo nie określa, w jakim wieku powinna być osoba bliska, którą wskazuje pacjent do towarzyszenia sobie przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
Osoba sprawująca opiekę medyczną nad pacjentem ma prawo do odmowy obecności osoby bliskiej jedynie w dwóch przypadkach zgodnie z Ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia epidemicznego oraz bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta).
Zasadnym jednak wydaje się przyjęcie założenia, że osoba sprawująca opiekę powinna dokonać oceny stopnia dojrzałości psychicznej i emocjonalnej małoletniej osoby bliskiej – wynika to z przepisów innych aktów prawnych, które szczególną troską otaczają właśnie dzieci. Są to m.in.:
✅ Kodeks cywilny, w którym określono granicę 13 lat jaką taką, od której małoletni ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych, także w zakresie składania oświadczeń woli. Jest to o tyle istotne, gdyż taka osoba musi mieć zdolność do świadomego wyrażenia zgody.
✅ W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wskazano natomiast, że dziecko do osiągnięcia pełnoletności pozostaje pod władzą rodzicielską, która powinna być wykonywana w jego jak najlepszym interesie. Rodzic powinien chronić dziecko i nie doprowadzać do sytuacji, w której to małoletni przyjmuje rolę opiekuna w stosunku do niego.
W naszym rozumieniu powyższego wskazywanie osoby małoletniej jako osoby bliskiej nie jest zabronione. Należy jednak wziąć pod uwagę dobro samego dziecka i jego dojrzałość. Każda taka sytuacja powinna być oceniana przez personel medyczny indywidualnie.
pdf. 120kb
Jako uzupełnienie naszego działania dodamy sprawę, w którą zaangażowana była Fundacja Rodzić po Ludzku. Podjęła ona interwencję i skierowała pismo do Rzecznika Praw Pacjenta w związku ze sprawą szpitala w Wałbrzychu, którego kierownictwo odmówiło kobiecie rodzącej wybrania na osobę towarzyszącą swojej 16 letniej córki.
Stanowisko Rzecznika była jasne – było to naruszenie praw pacjenta – kobiety rodzącej. Szpital zobowiązał się opracować stosowne procedury wewnętrzne w tym zakresie.
